ONZ: Decyzje w sprawie kryzysu uchodźczego

Za niespełna tydzień grupa państw, w tym Australia, Chiny, Egipt, Indie, Rosja, Pakistan i Wielka Brytania, mogą zniszczyć wspólne światowe wysiłki mające na celu poradzenie sobie z globalnym kryzysem uchodźczym, który dotyka 20 milionów ludzi, ostrzega Amnesty International.
Przed końcem lipca państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) spotykają się w Nowym Jorku, aby opracować ostateczną wersję tekstu porozumienia w sprawie przyjęcia tzw. Global Compact dotyczącego uchodźców w celu poradzenia sobie z obecnym kryzysem oraz podobnymi sytuacjami przyszłości. Zanim zostanie uzgodniony ostateczny dokument do zatwierdzenia w czasie szczytu ONZ we wrześniu, w ciągu najbliższych dni państwa mają ostatnią szansę na zmianę swojego stanowiska.
– Czas na sfinalizowanie porozumienia, które może, i powinno być przełomowe, ucieka, jest wiele znaków zapytania. Miliony uchodźców na całym świecie znajdują się w dramatycznej potrzebie – 86% żyje w słabo i średnio rozwiniętych krajach, często nieprzygotowanych do przyjmowania uchodźców, podczas gdy wiele z najbogatszych państw na świecie przyjmuje ich niewielu i jednocześnie robi też najmniej. Ta sytuacja jest z natury niesprawiedliwa – powiedział Salil Shetty, Sekretarz Generalny Amnesty International.
– Ponad 150 przywódców państw i rządów spotka się na szczycie ONZ we wrześniu aby stworzyć podstawy dla globalnego systemu rozwiązania kryzysu uchodźczego, powinniśmy być na skraju historycznego przełomu. Jednak wyłania się zupełnie inny obraz – prawdopodobna historyczna porażka, w związku z tym, że niektóre państwa poświęcają prawa uchodźców dla egoistycznych interesów narodowych.
– Jednak wciąż mamy czas by wycofać się znad przepaści. Wspólnie z milionami osób, które wspierają nas na świecie, Amnesty International przekaże naszym przywódcom, że nie zaakceptujemy porażki.
Od listopada 2015 roku Sekretarz Generalny ONZ Ban Ki-moon wzywa do nowego podejścia w sprawie napływu znacznej liczby uchodźców i migrantów. W maju 2016 przedstawił kilka propozycji w raporcie dla Zgromadzenia Ogólnego, w tym tzw. „Compacts” w sprawie uchodźców i migrantów. Ostateczny plan będzie akceptowany w przyszłym tygodniu, po czym zostanie przyjęty 19 września, podczas pierwszego w historii szczytu wysokiego szczebla w sprawie uchodźców i migrantów, zapowiadanego jako historyczna szansa do wyjścia z planem lepszej reakcji międzynarodowej na obecną sytuację.
– Kluczową kwestią nowego porozumienia jest globalny podział odpowiedzialności – żaden kraj nie powinien brać na siebie więcej niż to, co określa sprawiedliwy podział i wszystkie państwa powinny uznać ich prawny obowiązek odpowiedzialności za ochronę praw człowieka osób, które zostały zmuszone do opuszczenia swoich domów z powodu wojny czy prześladowania. Ale zamiast podziału odpowiedzialności państwa kontynuują wykazywanie się krótkowzrocznością, zawierając daremne porozumienia i przerzucając się odpowiedzialnością.
Amnesty International zaproponowała 5-punktowy plan dla państw członkowskich ONZ w sprawie sprawiedliwego podziału odpowiedzialności za przyjmowanie i pomoc uchodźcom. Bierze on pod uwagę PKB, poziom bezrobocia i inne obiektywne kryteria w poszczególnych państwach.
Jednak z różnych powodów rządy wydają się być u progu odrzucenia celów szczytu w zakresie podziału odpowiedzialności. Nawet stwierdzenie „podział odpowiedzialności” jest zagrożone. Plan Global Compact w sprawie uchodźców zostanie odłożony na dwa lata ponieważ niektóre państwa nalegają by zachować absolutną równość z planem „Compact” w sprawie migracji.
Wszystkie te wymówki sprowadzają się do braku woli politycznej, tolerowania cierpienia milionów ludzi, któremu można zapobiec, budowaniu ogrodzeń i działaniu tak, jakby się nic nie działo.
– W przeszłości społeczność międzynarodowa radziła sobie i wspólnie odpowiadała na kryzysy uchodźcze, a ONZ w ostatnim czasie uzgodniła rozwiązania, by odpowiadać na globalne wyzwania. Oferując uchodźcom prawdziwe, bezpieczne i legalne drogi do ucieczki przed wojną i prześladowaniem, konkretny mechanizm podziału odpowiedzialności mógłby uchronić miliony przed nieszczęściem i śmiercią przez utonięcie czy w wyniku chorób.
Tło
Deklaracja Polityczna ma zostać uzgodniona we wrześniu, Plan globalnego podziału odpowiedzialności za uchodźców (Global Compact) przewidziany jest od 2018 roku i nie zastąpi istniejących ram ochrony zapisanych w Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 roku i Protokołu z 1967 roku. Zamiast tego celem jest budowanie na istniejących normach poprzez stworzenie systemu radzenia sobie z długoterminowym, jak i okresowym wzmożonym napływem uchodźców.
Amnesty International od dawna prowadzi dialog z rządami na całym świecie, by te zrobiły więcej w sprawie dzielenia się obowiązkiem ochrony praw uchodźców. We wrześniu organizacja rozpocznie przełomową globalną kampanię w związku z kryzysem uchodźczym.
Członkowie i osoby wspierające organizację będą nadal domagać się od swoich rządów wspierania sprawiedliwego i prawdziwego podziału odpowiedzialności, który da uchodźcom realną szansę na rozpoczęcie nowego życia w bezpieczeństwie i godności.