18 marca 2008
UA 76/08 Zagrożenie torturami i innymi formami znęcania się.
CHINY/ TYBET
Samten (m), lat 17, z klasztoru Lungkar, prowincja QinghaiTrulku
Tenpa Rigsang (m), lat 26, z klasztoru Lungkar, prowincja QinghaiGelek
Pel (m), lat 32, z klasztoru Lungkar, prowincja QinghaiLobsang (m), lat 15, z klasztoru Onpo, prowincja SichuanLobsang Thukjey (m), lat 19, z klasztoru Onpo, prowincja SichuanTsultrim
Palden (m), lat 20, z klasztoru Onpo, prowincja
SichuanLobsher (m), lat 20, z klasztoru Onpo, prowincja
SichuanPhurden (m), lat 22, z klasztoru Onpo, prowincja SichuanThupdon (m), lat 24, z klasztoru Onpo, prowincja SichuanLobsang Ngodup (m), lat 29, z klasztoru Onpo, prowincja SichuanLodoe (m), lat 30, z klasztoru Onpo, prowincja SichuanThupwang (m), lat 30, z klasztoru DarthangPema Garwang (m), lat 30, z klasztoru DarthangTsegyam (m), lat 22, z klasztoru KashiSoepa (m), lat 30, z klasztoru Mangye
Tybetańskie Centrum Praw Człowieka i Demokracji (TCHRD) opublikowało informację, że 10. marca 15 tybetańskich mnichów zostało zatrzymanych za udział w pokojowej manifestacji w dzielnicy Barkhor w Lhasie, stolicy Tybetańskiego Regionu Autonomicznego. Nie jest znane ich aktualne miejsce pobytu ani treść zarzutów. Istnieje duże ryzyko, że zostaną poddani torturom lub innym formom znęcania się.
W poniedziałek 10. marca setki mnichów rozpoczęło marsz z klasztoru Drepung do Barkhoru. Inna grupa, do której należeli zatrzymani, rozpoczęła marsz z klasztoru Sera. Mnisi domagali się od rządu złagodzenia kampanii -patriotycznej reedukacji-, w ramach której zmuszano ich do wyrzeczenia się Dalaj Lamy i poddawano rządowej propagandzie.
Na znak solidarności z zatrzymanymi zorganizowano protesty w innych klasztorach. Wkrótce fala demonstracji z udziałem nie tylko mnichów, ale i osób świeckich, ogarnęła Lhasę, inne części Tybetu i sąsiadujące z nim prowincje Qinghai, Gansu i Sichuan (Syczuan), w których żyje wielu Tybetańczyków. W piątek w protestach pojawił się element przemocy. Niektórzy z manifestantów napadali i podpalali chińskie sklepy oraz atakowali ludzi z innych grup etnicznych.
Chińskie władze wezwały uczestników protestów do dobrowolnego zgłaszania się na policję do północy 17 marca (czasu pekińskiego), obiecując im łagodniejsze potraktowanie. Na dzień dzisiejszy ulice Lhasy są w większości spokojne i puste.
Według doniesień policja i wojsko przeszukują w Lhasie dom po domu. Naoczni świadkowie opowiadają o ludziach wyciąganych siłą z domów. Nie ustają sygnały o niepokojach w sąsiednich prowincjach Sichuan i Gansu. Są też doniesienia, że chińska policja i wojsko stosowały nadmierną przemoc (w tym również środki potencjalnie śmiercionośne) wobec demonstrantów w Lhasie i w innych miejscach. W sytuacji rozmieszczenia w regionie znacznych oddziałów nie da się wykluczyć dalszych naruszeń praw człowieka.
Chińskie władze nałożyły prawie całkowitą blokadę na informacje wychodzące z Tybetu. Pozwolenia dla dziennikarzy na wjazd do Tybetu zostały wstrzymane 12 marca. Zagranicznych dziennikarzy nie wpuszcza się lub usuwa z prowincji Gansu, Sichuan i Qinghai, do których rozprzestrzeniły się niepokoje.
Rząd Chin ma prawo i obowiązek bronić przed przemocą każdego człowieka i jego dobytek. Jednocześnie jednak prawo międzynarodowe wymaga, by władze radziły sobie z takimi kryzysami w sposób respektujący fundamentalne prawa człowieka oraz zasady konieczności i proporcjonalności w użyciu siły. Na przykład broń palna powinna być używana tylko w ostateczności, gdy zagrożone jest życie ludzkie.
TCHRD zdobyło zdjęcia 14 spośród zatrzymanych. Można je obejrzeć na stronie http://www.tchrd.org/press/2008/p001.html.
Prosimy niezwłocznie wysyłanie apele po angielsku, chińsku lub w języku ojczystym wzywające władze do:
– uwolnienia 15 wyżej wymienionych mnichów, jak również wszystkich zatrzymanych za pokojowe korzystanie z wolności słowa, zgromadzeń lub stowarzyszania się;
– ujawnienia informacji o wszystkich zatrzymanych w związku z demonstracjami, zagwarantowania, że nie będą oni poddani torturom ani innym formom znęcania się oraz, że będą mieli dostęp do prawników i opieki medycznej, a także, że zostaną niezwłocznie postawieni przed niezawisłym sądem, przed którym będą mogli zakwestionować podstawy swojego zatrzymania;
– zapewnienia, że postawieni przed sądem będą sądzeni za przestępstwa powszechnie na świecie uznawane, a postępowanie będzie spełniało międzynarodowe standardy uczciwego procesu;
– zapewnienia dziennikarzom i innym niezależnym obserwatorom pełnego i swobodnego dostępu do Tybetu i innych regionów zamieszkanych przez Tybetańczyków;
– wydania zgody na niezależne śledztwo pod auspicjami ONZ w sprawie wydarzeń minionego tygodnia, w szczególności zaś dopuszczenia śledczych do miejsc konfrontacji, naocznych świadków i zatrzymanych, a także do zapewnienia podobnego dostępu niezależnym obserwatorom, w tym dziennikarzom i aktywistom pozarządowych organizacji praw człowieka.
Apele prosimy wysyłać do:
Prezydent ChRL
HU Jintao Guojia Zhuxi
The State Council General Office
2 Fuyoujie, Xichengqu
Beijingshi 100017,
Chińska Republika Ludowa
Zwrot grzecznościowy: Ekscelencjo / Your Excellency
Przewodniczący Ludowego Rządu Tybetańskiego Regionu Autonomicznego
Qiangba PUNCOG Zhuren
Xizang Zizhiqu Renmin Zhengfu
1 Kang’angdonglu
Lasashi 850000, Xizang Zizhiqu, Chińska Republika Ludowa
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Przewodniczący / Dear Chairman
Minister Bezpieczeństwa Publicznego ChRL
MENG Jianzhu Buzhang
Gong-anbu
14 Dongchang-anjie
Dongchengqu, Beijingshi 100741, Chińska Republika Ludowa
Fax: +86 10 63099216 (ciężko się przebić, proszę próbować kilkukrotnie)
Zwrot grzecznościowy: Ekscelencjo / Your Excellency
Kopie do:
Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej w Lhasie (Burmistrz)
LOBSANG Gyaincain Shizhang
Lasashi Zizhiqu Renmin Zhengfu
16 Jinjulu, Lasashi 850000, Xizang Zizhiqu, Chińska Republika Ludowa
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Burmistrzu / Dear Mayor
Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej
ul. Bonifraterska 1
00-203 Warszawa
www.chinaembassy.org.pl
tel.: 022 831 38 36,
faks: 022 635 42 11
Tłumaczył Marcin Natorski