Amnesty International wzywa rządy do przerwania bezkarności oraz wspierania i finansowania mechanizmu dochodzeniowego w Syrii, przegłosowanego podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w grudniu 2016 oraz egzekwowania uniwersalnej jurysdykcji w celu dochodzenia i ścigania przed własnymi sądami podejrzanych o popełnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości w Syrii. Zasada uniwersalnej jurysdykcji oznacza możliwość badania przez dane państwo i ścigania osób podejrzanych o popełnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, tortur, ludobójstwa i wymuszonych zaginięć w innym kraju bez względu na to, gdzie popełniono przestępstwo czy narodowość podejrzanego lub ofiary.
– Minęło 6 wstrząsających lat, nie ma usprawiedliwienia dla bezkarności wobec przerażających zbrodni według prawa międzynarodowego, które popełniono w Syrii – powiedziała Draginja Nadażdin, dyrektorka Amnesty International Polska.
– Rządy dysponują prawnymi narzędziami, by przerwać bezkarność, która doprowadziła do śmierci setek tysięcy ludzi i do opuszczenia swoich domów przez miliony. Czas wykorzystać te narzędzia.
Wszystkie państwa mogą korzystać z uniwersalnej jurysdykcji w sprawach zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.
Ponad 147 państw stosowało tę zasadę w sprawie jednego lub większej ilości przestępstw zgodnie z prawem międzynarodowym. Obecnie kraje Europy, w tym Francja, Niemcy, Holandia, Norwegia, Szwecja i Szwajcaria badają zbrodnie popełnione w Syrii.
Rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w grudniu 2016 daje Syryjczykom nadzieję, że sprawiedliwość jest możliwa. Wzywa do ustanowienia niezależnego mechanizmu międzynarodowego do pomocy w badaniu i stawianiu zarzutów w związku z poważnymi przestępstwami na mocy prawa międzynarodowego, które popełniono w Syrii od marca 2011.
Rezolucja wysyła mocny sygnał omijając impas w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, która okazała się niezdolna do przerwania bezkarności za zbrodnie na mocy prawa międzynarodowego i naruszenia praw człowieka w Syrii. Zanim zacznie działać, mechanizm wymaga niezbędnych środków od państw członkowskich ONZ.
– Przyjmując rezolucję społeczność międzynarodowa dała Syryjczykom nadzieję: obietnicę, że świat ich nie opuści, że osoby odpowiedzialne za ich cierpienie nie będą bezkarne. Państwa, które głosowały za przyjęciem mechanizmu muszą podjąć niezbędne działania i zapewnić finansowanie i współpracę niezbędną, aby doprowadzić do sprawiedliwości dla ofiar konfliktu w Syrii.
Tło
Według specjalnego wysłannika ONZ ds. Syrii liczba ofiar śmiertelnych od rozpoczęcia kryzysu przekroczyła 400 tysięcy – co oznacza, że co najmniej jeden na stu Syryjczyków zginął w wyniku konfliktu.
Ponad 20% syryjskiej populacji żyje jako uchodźcy poza krajem, a ponad połowa osób w Syrii wymaga niezbędnej pomocy humanitarnej.
Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione przez wszystkie strony konfliktu w Syrii zostały dokładnie zbadane przez Amnesty International i inne organizacje, jak również agencje ONZ.
Wśród zbrodni znajdują się pozasądowe egzekucje, tortury i inne formy złego traktowania oraz celowe ataki na cywilów, domy, obiekty medyczne i budynki cywilne, jak również masowe i nieproporcjonalne ataki, wymuszone zaginięcia, eksterminację i banie zakładników.
