– Sprzedaż broni z Chin i Rosji podsyca łamanie praw człowieka w Darfurze-, podała dzisiaj Amnesty International. Te dostawy broni ukazują jak pilna jest potrzeba wzmocnienia istniejącego, nieskutecznego embarga ONZ, oraz potrzeba uzgodnienia przez rządy skutecznego Traktatu o handlu bronią.
W raporcie zatytułowanym Sudan: No end to the conflict in Darfur (Sudan: Niekończący się konflikt w Darfurze) opisano jak Chiny, Rosja i Białoruś nadal dostarczają do Sudanu broń i amunicję, pomimo istnienia dowodów, że zostanie ona
użyta przeciwko cywilom w Darfurze. Dostawy te obejmują znaczne ilości amunicji, śmigłowców i samolotów szturmowych, rakiet powietrze-ziemia i pojazdów opancerzonych.
Szacuje się, że w roku 2011 w Darfurze 70 tys. osób zostało wysiedlonych w wyniku ataków o podłożu etnicznym prowadzonych przez sudańskie siły rządowe i bojówki przeciwko społeczności Zaghawa.
– Chiny i Rosja sprzedają broń Rządowi Sudanu z pełną świadomością, że duża jej część zostanie prawdopodobnie użyta do popełniania naruszeń praw człowieka w Darfurze-, mówi Brian Wood, ekspert ds. wojskowych Amnesty International.
– Konflikt w Darfurze jest podsycany przez ciągły napływ broni z zagranicy. Aby zapobiec dalszym poważnym naruszeniom praw człowieka, wszystkie zagraniczne dostawy broni do Sudanu powinny zostać natychmiast zawieszone, a embargo ONZ na broń powinno zostać rozszerzone na cały kraj-.
W przyszył tygodniu w siedzibie ONZ w Nowym Jorku Rada Bezpieczeństwa ponownie rozpatrzy obecne sankcje na Sudan. Ponadto rządy powrócą do ważnych rozmów dotyczących przyszłego Traktatu o handlu bronią. Skuteczny traktat powinien zmuszać rządy do zaprzestania dostaw w sytuacjach, gdy istnieje znaczne ryzyko, że broń będzie użyta do popełniania lub ułatwiania popełniania poważnych naruszeń praw człowieka lub zbrodni wojennych.
– Dopóki rządy nie uzgodnią solidnego Traktatu o handlu bronią zawierającego konkretne zasady zapewniające przestrzeganie praw człowieka, dopóty embarga ONZ na broń będą nadal lekceważone i miliony ludzi będzie nadal cierpieć z powodu konsekwencji nieodpowiedzialnych dostaw broni, tak jak ma to miejsce w Darfurze-, stwierdza Brian Wood.
Broń dostarczana do rządu Sudanu jest używana w Darfurze zarówno bezpośrednio przez Sudańskie Siły Zbrojne (Sudan Armed Forces (SAF)) jak i przez bojówki wspierane przez rząd, takie jak Ludowe Siły Obronne (Popular Defence Force (PDF)). PDF jest formalnie dowodzona i wyposażana przez SAF – jednostki te działają z nią ramię w ramię, a PDF korzysta z pojazdów SAF.
Amunicja do broni lekkiej produkowana w Chinach jest stosowana w Darfurze przez SAF, inne sudańskie agencje bezpieczeństwa i bojówki wspierane przez SAF.
W jednym z ataków, do którego doszło 1 grudnia 2011 w obozie Zam Zam dla osób wysiedlonych w wyniku konfliktu, sudańskie siły bezpieczeństwa podczas plądrowania zastrzeliły jednego mężczyznę i poważnie raniły sześciu innych. Świadkowie donieśli, że po tym zdarzeniu znaleźli chińską amunicję z kodami produkcyjnymi o numerach -41- i -71-, i z datami produkcji 2006 i 2008, co wskazuje, że amunicja ta została dostarczona do Darfuru po nałożeniu przez ONZ embarga na broń.
Amnesty International odkryła, że w roku 2011 amunicja wyprodukowana w roku 2010 z chińskimi kodami produkcyjnymi została również odnaleziona w Południowym Kordofanie.
W 2011 podczas walk we wschodnim Darfurze przeprowadzono wielu ataków z powietrza na cele wojskowe i cywilne z wykorzystaniem samolotów szturmowych SAF Su-25, śmigłowców bojowych Mi-24 i samolotów transportowych Antonow użytych jako prowizoryczne, ale skuteczne bombowce.
Amnesty International odkryła, że w latach 2007-2009 Sudan otrzymał 36 nowych śmigłowców szturmowych Mi-24. Ciągłe dostawy tych śmigłowców z Federacji Rosyjskiej umożliwiają dalsze prowadzenie ataków w Darfurze. Na zdjęciu zrobionym na lotnisku w St. Petersburgu w maju 2011 widać nowy helikopter bojowy Mi-24P z oznaczeniami SAF, co oznacza, że miał on prawdopodobnie zostać wyeksportowany do Sudanu.
Amnesty International uzyskała dowody na stosowanie w roku 2011 przez SAF rakiet powietrze-ziemia podczas ataków, zarówno w Darfurze jak i w innych rejonach Sudanu. Rakiety te są produkowane w kilku krajach byłego Związku Radzieckiego i mogą być wykorzystywane w śmigłowcach bojowych Mi-24 i w samolotach bojowych Su-25.
Sudan nadal importuje wiele pojazdów opancerzonych z Białorusi i Federacji Rosyjskiej. Amnesty International udokumentowała stosowanie zarówno pojazdów opancerzonych BTR-80A jak i wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych umieszczonych na pojazdach typu Land Cruiser podczas działań prowadzonych SAF i SAF/PDF we wschodnim Darfurze w pierwszej połowie 2011.
Amnesty International wzywa Radę Bezpieczeństwa ONZ do:
- Natychmiastowego rozszerzenia obecnego embarga ONZ na broń, tak aby obejmowało cały Sudan, w celu uniemożliwienia dostaw broni i podobnych środków do wszystkich stron konfliktu w Darfurze. Embargo powinno nadal być monitorowane przez Panel Ekspertów ONZ posiadający odpowiednie zasoby, który będzie składać regularne raporty Radzie Bezpieczeństwa i jej Komitetowi ds. Sankcji. Panel Ekspertów powinien przeprowadzić międzynarodowe śledztwa i regularnie monitorować główne porty wejściowe do Sudanu, aby zapewnić respektowanie embarga;
- Zażądania, by rząd Sudanu przestrzegał obecnego embarga ONZ na broń dotyczącego Darfuru, w tym poprzez zaprzestanie wszelkich nalotów wojskowych oraz poprzez zwracanie się do Komitetu ds. Sankcji Rady Bezpieczeństwa ONZ o pozwolenie na dostawy wojskowego sprzętu i zapasów do Darfuru.
Amnesty International wzywa rządy do opracowania skutecznego Traktatu o handlu bronią, który obejmie:
- wyraźnie określone parametry praw człowieka, które zapobiegną dostawom broni konwencjonalnej jeśli będzie istnieć znaczne ryzyko, że zostanie ona wykorzystana do popełniania poważnych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowych praw człowieka
- wszechstronny zakres obejmujący całą broń, amunicję, uzbrojenie i inny sprzęt wykorzystywany w operacjach wojskowych i prowadzonych przez służby ochrony porządku publicznego; oraz
- solidne standardy wprowadzania i egzekwowania, obejmujące systemy autoryzacji i licencjonowania.
Tłumaczył: Bartosz Kumanek