Organizacja proponuje 6 konkretnych kroków, zaczynając od przeniesienia osób ubiegających się o azyl z greckich wysp na stały ląd, gdzie mogą być procedowane ich wnioski oraz dalszą relokację w Europie.
– Europejscy przywódcy chcą trzymać uchodźców i migrantów na greckich wyspach, poza zasięgiem wzroku. Jednak wraz z nadejściem zimy i pogarszającymi się warunkami ignorowanie tych ludzi zagraża ich życiu i godności – powiedziała Draginja Nadażdin, dyrektorka Amnesty International Polska.
– Decyzje, które należy podjąć są bardzo proste, ale brakuje woli politycznej. Jeśli przywódcy nie zmienią swoich działań, fatalne podejście do kontrolowania liczy osób, które przybywają do Europy zapisze się w historii jako plama na naszym sumieniu.
Warunki na wyspach zagrażają bezpieczeństwu, są wręcz śmiertelne – ostatnio kobieta i dziecko zginęli z powodu wybuchu gazu. Uchodźcy i migranci, w tym dzieci i szczególnie narażone rodziny, śpią w namiotach, często w zimnie, deszczu, bez dostępu do odpowiednich sanitariatów i higieny, w ciągłym strachu przed rasistowskimi atakami czy innymi formami przemocy.
Część uchodźców przebywa na wyspach od kilku miesięcy bez dostępu do procedur azylowych. Inni zdecydowali się na „dobrowolne” powroty, byle uciec od niepewności i przed warunkami w jakich się znaleźli. Amnesty International udokumentowała również przypadki, kiedy uchodźcy zostali zawróceni wbrew swojej woli, pomimo tego, że chcieli złożyć wnioski o azyl.
Niektórzy uchodźcy nie mogą połączyć się ze swoimi rodzinami w innych krajach UE, pomimo takich gwarancji w prawie UE. Komisja Europejska sugeruje, że powinni zostać zawróceni do Turcji i tam starać się o połączenie z rodziną. Jasno wskazuje to, że działania motywowane są chęcią zwiększenia liczby osób zawracanych na podstawie porozumienia UE-Turcja.
Amnesty International przedstawia europejskim przywódcom propozycję rozwiązania, która składa się z 6 kroków:
- Zapewnienie natychmiastowego transferu ludzi do Grecji lądowej.
- Wzmocnienie wysiłków na rzecz wypełniania planu relokacji oraz łączenia rodzin z perspektywą przemieszczania się do innych krajów UE.
- Zapewnienie szybkiej rejestracji osób ubiegających się o azyl, które utknęły na greckich wyspach.
- Stworzenie bezpiecznych i legalnych dróg dla uchodźców, w tym programu przesiedleń na masową skalę z Turcji.
- Wsparcie Turcji w rozwijaniu systemu azylowego.
- Zaprzestanie zawracania osób na mocy porozumienia UE-Turcja.
– Ludzkie koszty porozumienia UE-Turcja powinny działać jako ostrzeżenie przed porozumieniami zawieranymi w przyszłości z innymi krajami. Przywódcy podpisują kolejne porozumienia, nie bacząc na ludzkie życie ani na europejskie wartości.
– Przenoszenie uchodźców poza Europę oraz zrzucanie odpowiedzialności na inne kraje zwyczajnie nie działa. Rodzi zagrożenia dla praw człowieka oraz umyślnie ignoruje przyczyny, dla których ludzie opuszczają swoje domy.
Szczegółowa 6-punktowa propozycja Amnesty International wzywa europejskich przywódców do:
- Natychmiastowego transferu uchodźców do Grecji lądowej, w szczególności osób szczególnie narażonych, które utknęły na greckich wyspach z powodu porozumienia UE-Turcja oraz zapewnienia im odpowiednich warunków recepcyjnych i rozpatrywania ich wniosków, w tym perspektywę relokacji do innych krajów UE.
- Przyśpieszenie relokacji z Grecji osób poszukujących azylu poprzez zwiększenie ilości zadeklarowanych miejsc relokacji oraz szybkiej odpowiedzi na wnioski o relokację; ustanowienie dostępnych, publicznych i przyspieszonych procedur łączenia rodzin w celu zapewnienia szybkiego połączenia osób, które utknęły w Grecji z ich bliskimi krewnymi w innych krajach UE; przyznanie wiz humanitarnych dla osób poszukujących azylu, które pilnie wymagają specjalnego wsparcia.
- Zapewnienia szybkiej rejestracji osób poszukujących azylu, które utknęły na greckich wyspach poprzez wzmocnienie zasobów służb azylowych.
- Ustanowienia programu masowych przesiedleń z Turcji oraz zapewnienia innych bezpiecznych i legalnych dróg dla uchodźców, żeby umożliwić im dotarcie do krajów UE, poprzez wizy humanitarne, łączenie z rodzinami, wizy studenckie, jako sposobu wsparcia dla ludzi potrzebujących ochrony międzynarodowej oraz zarządzania migracją w uporządkowany oraz przewidywalny sposób.
- Wsparcia Turcji w rozwijaniu systemu azylowego oraz ram prawnych, które będą w pełni zgodne z międzynarodowymi zobowiązanymi Turcji w odniesieniu do uchodźców, bez względu na ich pochodzenie. Zapewnienie znaczącego, elastycznego oraz przewidywalnego wsparcia finansowego, technicznego i operacyjnego dla Turcji w celu zapewnienia uchodźcom możliwości korzystania z przysługującym im praw gospodarczych i społecznych, w tym dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji oraz rynku pracy.
- Wstrzymania zawracania uchodźców do Turcji na mocy porozumienia UE-Turcja na podstawie złożenia, że Turcja jest “bezpiecznym krajem trzecim” albo „krajem pierwszego azylu” oraz rozpatrywania wniosków o azyl co do meritum w ramach rzetelnej procedury azylowej uwzględniającej wszelkie gwarancje procesowe i materialne.