AI Index Number: AMR 53/016/2002
Członkowie delegacji Ignacio Saiz, Rupert Knox i Roddy Brett z Sekretariatu Międzynarodowego organizacji w Londynie, przebywali w Wenezueli pomiędzy 10 a 22 listopada w celu przeprowadzenia śledztwa w związku z kwietniowymi wydarzeniami, kiedy to w wyniku nieudanego zamachu stanu zginęły dziesiątki osób. Drugim celem wizyty była analiza sytuacji praw człowieka w Wenezueli.
“Przybywamy do kraju w momencie, kiedy praworządność i egzekwowanie prawa spotykają się z nowym zagrożeniem. Państwo prawa jest stale osłabiane przez nastroje bezkarności, ekstremalną polaryzację polityczną, ciągłe ryzyko zamieszek społecznych, militaryzację i upolitycznienie sił wojskowych i jednostek policji oraz widoczną bezsilność władz państwowych w zagwarantowaniu obywatelom praw człowieka” oznajmiła delegacja.
“Są to symptomy rozwarstwienia państwa prawa, które mogą doprowadzić do bardzo poważnych aktów łamania praw człowieka. Odpowiedzialność za zapobieganie kryzysowi ciąży przede wszystkim na rządzie, jednak dążenie do tego celu powinno być obowiązkiem wszystkich sektorów społecznych i politycznych” stwierdziła Amnesty International.
Według delegacji, śledztwo w sprawie kwietniowych wydarzeń posunęło się nieznacznie naprzód dzięki temu doprowadziło do postawienia kilku aktów oskarżenia i zatrzymania podejrzanych. Mimo tego zaobserwowano pewne luki w koordynacji pomiędzy jednostkami śledczymi, brak współpracy ze strony Policji Miejskiej i Gwardii Narodowej oraz widoczne braki środków i możliwości, które mogłyby przyśpieszyć śledztwo. Amnesty International będzie kontynuować obserwację dochodzenia, aby zapewnić znalezienie winnych i wymierzenie sprawiedliwości.
Delegaci wyrazili swój niepokój z powodu serii aktów agresji wobec dziennikarzy, które nie spotkały się z odpowiednią reakcją władz.
Podczas wizyty przeprowadzono również dochodzenie w sprawie aktów łamania praw człowieka. Szczególnie alarmująca jest liczba egzekucji wykonanych przez oddziały policji i grupy paramilitarne w różnych rejonach kraju. Delegaci odwiedzili stan Anzoategui i Bolivar gdzie spotkali się z rodzinami ofiar tych pozasądowych egzekucji wykonanych przez oddziały policji. W ciągu ostatnich dwóch lat zarejestrowano ponad 150 takich przypadków w stanie Anzoatequi, liczba egzekucji w stanie Bolivar jest w równym stopniu alarmująca. Jak dotąd nie ukarano winnych, a w wielu przypadkach rodziny i świadkowie byli ofiarami gróźb. Amnesty International otrzymała również informacje o podobnych przypadkach w stanie Aragua, Portuguesa i Falcón.
W rozmowach z władzami i organizacjami pozarządowymi delegaci przeanalizowali przyczyny, zmniejszenia skuteczności zabezpieczeń praw człowieka, zapisanych w Konstytucji. Między innymi problem przedłużenia kadencji rządu tymczasowego oraz kwestię opóźnień w zatwierdzeniu praw koniecznych do powołania kluczowych instytucji takich jak Prokuratura Generalna i Obrońca Praw Człowieka.
Delegaci podkreślili znaczenie pracy realizowanej przez organizacje działające w obronie praw człowieka w okolicznościach szczególnie nieprzyjaznych i trudnych. Wywarli również nacisk na rząd, aby śledztwo w sprawie gróźb przeciwko niektórym z tych organizacji zostało przeprowadzone w trybie natychmiastowym, w sposób wyczerpujący, oraz aby zapewnione im zostało bezpieczeństwo.
W świetle rezultatów wizyty, Amnesty International wywarła nacisk na władze wenezuelskie, aby podjęte zostały natychmiastowe kroki w celu wzmocnienia praworządności państwa i ochrony praw człowieka, między innymi poprzez:
– odnowienie wiarygodności instytucji państwowych przez zapewnienie, że osoby odpowiedzialne za akty przemocy popełnione podczas zamieszek w kwietniu 2002 roku i w czasie innych wydarzeń, które miały miejsce do tej pory, nie pozostaną bezkarne;
– położenie kresu bezkarności w stanach, w których zarejestrowano przypadki bezprawnych, pozasądowych egzekucji wykonanych przez jednostki policji;
– przeprowadzenie obiektywnego i wyczerpującego śledztwa w sprawie gróźb w stosunku do dziennikarzy i obrońców praw człowieka oraz uświadomienie winnym, że ten rodzaj agresji nie będzie tolerowany;
– zapewnienie, że politycy odpowiedzialni za realizację praw w przypadku manifestacji, lub zamieszek innego typu, będą posługiwali się zapisanymi w konstytucji normami międzynarodowymi dotyczącymi użycia siły oraz że każde nadużycie będzie dochodzone i bezwzględnie karane.
– wypełnienie zaleceń w sprawie praw człowieka skierowanych do rządu Wenezueli przez organizacje międzyrządowe takie jak Amerykańska Komisja Praw Człowieka i ONZ.
“Naciskamy zarówno na rząd jak i na sektory opozycyjne, aby poszukiwały sposobów wyjścia z kryzysu zgodnych z konstytucją i interesem praw człowieka”, dodała Amnesty International, wystosowując specjalne wezwanie do wszystkich środków masowego przekazu.
Tłumaczenie: Katarzyna Stefanowicz