MDE 14/043/2006
Organizacja, która stanowczo sprzeciwia się stosowaniu kary śmierci, oświadczyła, że Sąd Apelacyjny nie sprostał pokładanych w nim nadziei i nie odniósł się w sposób dostateczny do wielu wątpliwości zgłaszanych przez społeczność międzynarodową wobec przebiegu pierwotnego procesu i jego wyroku. Amnesty International wielokrotnie sygnalizowała, że zastosowane w jego trakcie procedury odbiegały od powszechnie przyjętych standardów sprawiedliwości, licząc, że Sąd Apelacyjny – w oparciu o zgłaszane nieprawidłowości – skieruje sprawę do ponownego rozpatrzenia.
-Niezależnie od okoliczności, sprzeciwiamy się karze śmierci jako pogwałceniu prawa do życia i skrajnej formie okrutnego, nieludzkiego i poniżającego karania. Szczególny niesmak budzi wówczas gdy ten najbardziej ekstremalny wymiar kary jest orzekany wskutek niesprawiedliwego procesu-, powiedział Malcolm Smart, Dyrektor Programu Amnesty International ds. Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. -Orzeczenie kary śmierci w tym przypadku jest jeszcze bardziej niepokojące, bo jej wykonanie było z góry przesądzone wraz z zapadnięciem pierwotnego wyroku. Co więcej, rola Sądu Apelacyjnego sprowadziła się w rzeczywistości do stworzenia pozorów legalności wyroku, który zapadł w wyniku z gruntu wadliwego procesu.-
Amnesty International z zadowoleniem przyjęła decyzję o pociągnięciu Saddama Hussaina do odpowiedzialności za zbrodnie, których dopuścił się podczas sprawowania władzy. Powinno to jednak stać się w ramach uczciwego procesu. -Sprawa Saddama Hussaina mogła być istotnym wkładem w ustanowienie fundamentów sprawiedliwości i rządów prawa w Iraku. Mogła posłużyć jako przykład sprawiedliwego osądzenia winnych poważnych naruszeń praw człowieka, popełnionych za rządów byłego dyktatora. Tak się jednak nie stało.- stwierdził Malcolm Smart. -W świadomości wielu proces ten przetrwa jako przykład demonstracji siły nowych władz i niestety nie przyczyni się do powstrzymania narastającej fali politycznych zabójstw.-
Saddam Hussain został skazany na śmierć 5 listopada 2006 roku pod zarzutem zamordowania 148 mieszkańców wioski Dudżal, posądzanych o zorganizowanie zamachu na jego życie w 1982 roku. Proces, rozpoczęty w październiku 2005, w dwa lata po pojmaniu byłego dyktatora przez siły amerykańskie, zakończył się w lipcu tego roku. Sąd Apelacyjny podtrzymał wyrok 26 grudnia. Miał on zostać wykonany – zgodnie z oświadczeniem sędziego Arifa Shaheena – w ciągu 30 dni od jego podpisania przez Prezydenta Iraku, Jalala Tarabani lub jego zastępcę.
Proces przed Najwyższym Trybunałem Karnym Iraku (ang. Supreme Iraqi Criminal Tribunal – SICT) nie sprostał międzynarodowym standardom wymiaru sprawiedliwości. Polityczne naciski podważyły niezależność i bezstronność sądu, powodując rezygnację pierwszego przewodniczącego składu sędziowskiego oraz blokując nominację kolejnego. Sąd nie zdołał podjąć efektywnych kroków w celu zapewnienia bezpieczeństwa świadkom i adwokatom – trzech z nich zostało zamordowanych w trakcie trwania procesu.. Przez pierwszy rok aresztu, Saddam Hussain był pozbawiony dostępu do adwokatów. Ci ostatni narzekali ponadto, że składane przez nich skargi odnośnie procedur procesowych, nie były należycie rozpatrywane. Sprawa w Sędzie Apelacyjnym została przeprowadzona w pośpiechu i nie zdołała naprawić żadnego z uchybień pierwotnego procesu.
-Każdy oskarżony ma prawo do sprawiedliwego procesu, niezależnie od wagi stawianych mu zarzutów. Ta prosta zasada była rutynowo ignorowana przez lata tyranii Saddama Hussaina. Jego obalenie dało szansę na przywrócenie tej prostej reguły i jednocześnie umożliwienie sprawiedliwego osądzenie winnych zbrodni przeszłości. Ta szansa została zaprzepaszczona.- stwierdził Malcolm Smart -Sytuację pogarsza także przywrócenie w Iraku stosowania kary śmierci.-
W czasie, na który wyznaczono egzekucję, Saddam Hussain wraz z sześcioma innymi oskarżonymi, był także sądzony przez Najwyższy Trybunał Iraku za zaplanowanie i przeprowadzenie w 1998 roku tzw. kampanii Anfal, kiedy tysiące Kurdów padło ofiarą masowych zabójstw, tortur i innych poważnych przestępstw. Przewiduje się, że proces będzie teraz kontynuowany wobec pozostałych podsądnych.. Egzekucja Saddama Husseina w sposób oczywisty przeszkodzi ustaleniu prawdy na temat tego, co faktycznie miało miejsce za jego rządów oraz uniemożliwi Irakijczykom pełne rozliczenie zbrodni przeszłości.
Tłumaczenie: Kaja Kulesza