Brakuje im jedzenia i opieki medycznej, w każdej chwili mogą też zostać ranni lub zginąć w konflikcie między wojskiem lankijskiego rządu a Tygrysami Wyzwolenia Tamilskiego Ilamu (Liberation Tigers of Tamil Eelam, LTTE), uzbrojoną grupą opozycyjną. Według szacunków ONZ od początku roku w walkach zginęło ponad 6 500 cywilów, a 13 000 zostało rannych. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, jedyna agencja pomocowa na stałe obecna w strefie konfliktu, opisała sytuację jako -katastrofalną-.
Ludności cywilnej, w tym dzieciom, grozi wielkie niebezpieczeństwo: cywile są uwięzieni i narażeni z jednej strony na bombardowanie lankijskich sił rządowych, a z drugiej na ostrzał LTTE. Strefa walk początkowo rozciągała się na znaczną część stanu Mullaitivu, ale w lutym 2009, w odpowiedzi na naciski ONZ i innych organizacji międzynarodowych, rząd stworzył tak zwaną -strefę zawieszenia ognia-. Na tym obszarze ludność cywilna miała być bezpieczna.
Jednak w miarę jak rządowe wojsko przejmowało kontrolę nad terenami, które uznawano za kontrolowane przez LTTE, uzbrojona opozycja przemieściła się do -strefy zawieszenia ognia-. Strefa ta ciągle się zmniejsza i obecnie obejmuje jedynie część wybrzeża morskiego Mullaitivu. LTTE nie pozwalają cywilom przemieścić się w bezpieczniejsze miejsce poza strefą walk, zmuszając ich do pozostania siłą. LTTE wykorzystywali też cywilów do walki, budowania konstrukcji obronnych i jako ludzkie tarcze.
W lutym 2009 Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża donosił o rosnącej w zastraszającym tempie liczbie ofiar wśród ludności cywilnej. Z informacji personelu medycznego pracującego na tym obszarze wynika, że siły rządowe często na oślep ostrzeliwały tę strefę. Według doniesień rządowe wojsko brało też na cel szpitale. Ciągłe odmawianie dostępu do strefy organizacjom pomocy humanitarnej doprowadziło do poważnego braku lekarstw. Pogorszyło się też bezpieczeństwo żywieniowe, prowadząc do przypadków niedożywienia.
W odpowiedzi na stałą presję międzynarodową, 27 kwietnia rząd Sri Lanki zobowiązał się nie używać ciężkiej broni w -strefie zawieszenia ognia-. Z doniesień działającego tam personelu medycznego wynika jednak, że 28 kwietnia miał miejsce długotrwały atak artyleryjski, a 204 rannych w nim cywili zostało przyjętych do ośrodka zdrowia we wsi Mullivakkal. 29 z nich zmarło w wyniku odniesionych ran.
TŁO WYDARZEŃ
Konflikt między rządem Sri Lanki a LTTE trwa już dziesiątki lat. Od lipca 2008 walki wybuchły jednak z nową siłą w północno-wschodniej części kraju, przekształcając się w bardzo nasilony konflikt naznaczony poważnymi przypadkami łamania praw człowieka i zbrodniami wojennymi.
Na początku 2009 roku ok. ćwierć miliona ludzi zostało uwięzionych między siłami rządu a LTTE. Rząd Sri Lanki regularnie odmawiał dostępu do tej strefy niezależnym dziennikarzom i obserwatorom, którzy mogliby w bezstronny i rzetelny sposób ocenić sytuację. W rezultacie ludność Sri Lanki i reszta świata nie posiadają niemal żadnych informacji na temat skali kryzysu humanitarnego w Wanni.
We wrześniu 2008 rząd wymusił wycofanie wszelkich organizacji pomocy humanitarnej oprócz Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. To jedyna agenda pomocowa ze stałym, choć ograniczonym dostępem do strefy, która z pomocą ONZ organizowała ograniczone konwoje z pomocą humanitarną.
W kwietniu 2009, w miarę jak walki przybierały na sile i rosły międzynarodowe naciski na tymczasowe zawieszenie broni, dziesiątki tysięcy cywilów uciekły na obszary kontrolowane przez rząd. Obecnie swoje miejsce zamieszkania opuściło około 150 000 osób znajdujących się w 20 obozach tranzytowych w stanie Vavuniya. Rząd Sri Lanki całe miesiące utrzymywał, że liczba cywilów uwięzionych w strefie konfliktu jest niższa niż ta podawana przez organizacje pomocy humanitarnej. W rezultacie nie jest on przygotowany na napływ dziesiątek tysięcy ludzi, którzy uciekli do stanu Vavuniya. Z raportów wynika, że tak zwane -wioski dobrobytu-, które są de facto założonymi przez władze ośrodkami zatrzymań, są przeludnione i nie dysponują odpowiednim zapleczem.
Z dala od linii ognia, wolność słowa jest w kraju poważnie zagrożona. W Sri Lance nie publikuje się pełnych informacji na temat konfliktu, a ci, którzy starają się je zdobyć, często sami stają się celem ataków władz.
ZALECANE DZIAŁANIA
Prosimy o niezwłoczne wysyłanie apeli, po angielsku lub w swoim własnym języku:
Do Rządu Sri Lanki:
– wzywających do natychmiastowego zaprzestania ostrzału artyleryjskiego prowadzonego przez wojsko Sri Lanki w -strefie zawieszenia ognia- na północnym wschodzie kraju;
– wzywających rząd Sri Lanki do zapewnienia pełnego i nieograniczonego dostępu na północny-wschód krajowym i międzynarodowym organizacjom pomocy humanitarnej, aby mogły one dostarczyć ludności cywilnej artykuły spożywcze, lekarstwa i inną niezbędną pomoc;
– wymagających od rządu gwarancji stworzenia bezpiecznego korytarza dla krajowych i międzynarodowych organizacji pomocy humanitarnej;
– wzywających rząd Sri Lanki do zaprzestania działań zbrojnych, co pozwoliłoby cywilom przenieść się na bezpieczne terytorium;
– wzywających rząd Sri Lanki do zapewnienia niezależnym krajowym i międzynarodowym obserwatorom, w tym organizacjom pozarządowym, natychmiastowej i nieograniczonej swobody poruszania się po wyspie;
– wzywających rząd Sri Lanki do zapewnienia, żeby proces kontroli przez służby bezpieczeństwa przebiegał w sposób gwarantujący poszanowanie praw człowieka i godność wszystkich biorących w nim udział osób oraz do zezwolenia na niezależny monitoring tego procesu;
– zaznaczających, że osoby zatrzymane z powodu podejrzeń o związki z LTTE muszą albo niezwłocznie zostać oskarżone o czyn bezsprzecznie kryminalny i postawione przed sądem w postępowaniu zgodnym z międzynarodowymi standardami uczciwego procesu, bez uciekania się do kary śmierci, albo zwolnione;
– dodających, że więźniowie nie mogą być przetrzymywani bez kontaktu ze światem lub w tajnych lub nieoficjalnych miejscach zatrzymania, gdzie narażeni są na pozasądowe egzekucje, tortury i wymuszone zaginięcia.
ADRESAT APELI
Prezydent
President Mahinda Rajapaksa
Presidential Secretariat
Colombo 1
Sri Lanka
Faks: +94 11 2446657 lub +94 11 2472100
Nagłówek: Wasza Ekscelencjo / Your Excellency / Excelencia
Do LTTE:
– wzywających LTTE, aby pozwolili cywilom przemieścić się na bezpieczne obszary i przestali wykorzystywać ich jako bufor między swoimi oddziałami a siłami rządu.
– wzywających do zaprzestania wszelkich bezpośrednich lub przypadkowych ataków na ludność cywilną, publicznego potępienia takich ataków i stwierdzenia, że nie będą one tolerowane.
– wzywających do zaprzestania przymusowego rekrutowania, w tym rekrutowania dzieci-żołnierzy i przymuszania do pracy.
Apele do LTTE prosimy wysyłać e-mailem na adres: [email protected]
KOPIE DO
Ambasada Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki
al. Wilanowska 313 A, 02-665 Warszawa
Faks: 022 843 53 48
Email: [email protected]
Apele prosimy wysyłać najpóźniej do 12 czerwca.
Pilna Akcja Nr 116/09
AI Index: ASA 37/008/2009
Tłumaczenie: Aleksandra Szkudłapska
Korekta i redakcja: Marcin Natorski
