Artykuł 193-1 został wprowadzony rozporządzeniem prezydenta w grudniu 2005 roku, jako jedna z poprawek. W rezultacie, działalność w niezarejestrowanej organizacji pozarządowej na Białorusi stała się nielegalna. Amnesty International wierzy, że artykuł 193-1 łamie zarówno białoruską Konstytucję, jak i zobowiązanie Białorusi do przestrzegania międzynarodowych standardów praw człowieka zawartych w Międzynarodowym Pakcie Praw Cywilnych i Politycznych, którego stroną jest Białoruś.
Zarejestrowanie organizacji pozarządowej na Białorusi jest niezmiernie trudne. Amnesty International obserwowało próby zarejestrowania różnych organizacji obywatelskich, niektóre z nich istniały od ponad dekady. Wnioski były rutynowo odrzucane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, a działacze prześladowani.
W 2006 roku, kiedy białoruskie władze zaczęły stosować artykuł 193-1, skazując działaczy organizacji pozarządowych na karę więzienia, Amnesty International rozpoczęło kampanię na rzecz uwolnienia ich jako więźniów sumienia, prześladowanych jedynie z powodu pokojowego wyrażania swoich poglądów.
W 2007 roku, członkowie i sympatycy Amnesty International z całego świata wysyłali papierowe żurawie wykonane metodą origami do białoruskiego Ministra Spraw Wewnętrznych, wzywając go do uwolnienia działacza, Żmieciera Daszkiewicza, który został skazany w listopadzie 2006 na półtora roku więzienia na mocy Artykułu 193-1. Ponad 11 000 papierowych żurawi trafiło do białoruskich władz. W styczniu 2008 roku Żmiecier Daszkiewicz został przedterminowo zwolniony.
W ostatnim czasie, białoruskie władze coraz rzadziej skazywały działaczy na karę więzienia na mocy Artykułu 193-1. Zamiast tego, działacze otrzymywali ostrzeżenia lub karę grzywny. Mimo to, Amnesty International wyraża zaniepokojenie, iż artykuł wciąż jest stosowany w celu utrudniania pracy działaczom obywatelskim. Każdy wyrok zostaje odnotowany w rejestrze karnym, co może prowadzić do dalszej dyskryminacji, np. do wydalenia z uczelni, prześladowania w miejscu pracy czy otrzymania zakazu opuszczania kraju.
Amnesty International wzywa do zniesienia artykułu 193-1. Białoruś musi respektować prawo do zgromadzeń, zrzeszania się i wypowiedzi.
Tłumaczyła Aga Brzezińska
