Amnesty International wspólnie z 17 organizacjami broniącymi praw człowieka wzywa władze Białorusi do zaprzestania wszczynania postępowań karnych przeciwko centrum praw człowieka “Wiasna”.
W środę 3 listopada 2021 r. Centralny Sąd Rejonowy w Homlu wydał wyrok w sprawie karnej przeciwko dwóm obrońcom praw człowieka z tamtejszego oddziału Centrum Praw Człowieka „Wiasna”. Postępowanie było motywowane politycznie. Sąd skazał kierownika oddziału, Leanida Sudalenkę, na trzy lata pozbawienia wolności a wolontariuszkę, Taccianę Łasicę, na dwa i pół roku więzienia.
Amnesty International wspólnie z 17 organizacjami broniącymi praw człowieka wzywa władze Białorusi do natychmiastowego uchylenia tego skandalicznego wyroku i wycofania wszelkich zarzutów zarówno wobec Sudalenki i Łasicy, jak i wobec pozostałych pięciorga działaczy „Wiasny”, którzy przebywają w areszcie na podstawie politycznie motywowanych zarzutów.
13 października 2021 r. prokuratura zażądała wymierzenia kary trzech lat pozbawienia wolności wobec Sudalenki i Łasicy za „organizowanie i finansowanie działań rażąco naruszających porządek publiczny”. Zarzuty oparte były na niedorzecznym materiale dowodowym. Prokuratura powołała się między innymi na post Sudalenki na Facebooku, w którym oferował kupno drewna opałowego rodzinie jednej z osób oskarżonych o udział w masowych rozruchach w 2020 r. W rzeczywistości były to pokojowe protesty.
Sudalenka i Łasica zostali aresztowani odpowiednio 18 i 21 stycznia 2021 r. Oznacza to, że są tymczasowo aresztowani od ponad dziewięciu miesięcy. Ich proces rozpoczął się na początku września i odbywał się za zamkniętymi drzwiami.
18 stycznia 2021 r. organy ścigania zatrzymały także wolontariuszkę „Wiasny” Maryję Tarasienkę, w ramach sprawy karnej przeciwko Sudalence i Łasicy. Została jednak zwolniona za kaucją po trzech dniach. Tarasienka wyjechała z Białorusi po tym, jak w październiku prokuratura wniosła o skazanie jej na dwa i pół roku kolonii karnej.
Aresztowanych z powodów politycznych jest również jeszcze pięcioro innych obrońców praw człowieka „Wiasny”: założyciel i przewodniczący Aleś Bialacki, jego zastępca Walancin Stefanowicz, prawnik i koordynator kampanii „Obrońcy praw człowieka za wolnymi wyborami” Uładzimir Łabkowicz, koordynatorka wolontariuszy Marfa Rabkowa oraz wolontariusz z Mińska, Andrej Czapiuk.
Sprzeciw budzą również warunki, w jakich przebywają osadzeni. Są poddawani okrutnemu i poniżającemu traktowaniu oraz ogranicza im się prawo do korespondencji. 13 października 2021 r. mężowi Marfy Rabkowej po raz pierwszy od 13 miesięcy zezwolono na widzenie z żoną. Poinformował po nim, że nie udzielono jej pomocy medycznej, mimo że wielokrotnie o nią prosiła.
Około 100 obrońców praw człowieka i wolontariuszy „Wiasny”, a także członków ich rodzin, zostało przesłuchanych w charakterze świadków w sprawach karnych toczących się wobec ich bliskich i kolegów. Co najmniej siedmioro z nich ma status podejrzanych.
Białoruskie organy regularnie przesłuchują członków „Wiasny”oraz aktywistów innych organizacji społecznych i inicjatyw obywatelskich. Prowadzone przeciwko nim postępowania są utajnione. Rozprawy odbywają się za zamkniętymi drzwiami, a adwokaci, pod groźbą cofnięcia prawa do wykonywania zawodu, zmuszani są do podpisywania zobowiązań o nieujawnianiu okoliczności sprawy. 12 października 2021 r. Ministerstwo Sprawiedliwości arbitralnie odsunęło od pracy adwokatkę Marfy Rabkowej w związku z toczącym się przeciwko niej postępowaniem dyscyplinarnym.
17 września 2021 r. 23 międzynarodowe i białoruskie organizacje broniące praw człowieka ogłosiły rozpoczęcie kampanii #FreeViasna, żądając natychmiastowego uwolnienia członków organizacji.
Wzywamy władze Białorusi do:
- pełnego przestrzegania zobowiązań międzynarodowych w sferze poszanowania prawa do zrzeszania się, pokojowych zgromadzeń i wolności wypowiedzi, zgodnie z wymogami Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, którego Białoruś jest stroną,
- pełnego poszanowania działalności obrońców praw i adwokatów i zapewnienia każdemu z nich możliwości zgłaszania skarg na działania i politykę urzędników oraz organów państwowych bez obawy o konsekwencje,
- do natychmiastowego uwolnienia, zgodnie z powyższymi zobowiązaniami, Tacciany Łasicy, Leanida Sudalenki, Alesia Bialackiego, Walancina Stefanowicza, Uładzimira Łabkowicza, Marfy Rabkowej i Andreja Czapiuka oraz do uchylenia wszelkich zarzutów wobec pracowników i wolontariuszy „Wiasny”, w tym również wobec Maryi Tarasienki i innych obrońców praw człowieka, a także do zapewnienia im prawa do obrony w związku z arbitralnym zatrzymaniem i nieuzasadnionym postępowaniem karnym.
Sygnatariusze:
Amnesty International
Article 19
Barys Zvozskau Belarusian Human Rights House
Białoruski Komitet Helsiński
Center for Civil Liberties
Civil Rights Defenders
Międzynarodowa Federacja Praw Człowieka (FIDH) w ramach Obserwatorium na rzecz Ochrony Obrońców
Front Line Defenders
Helsinki Foundation for Human Rights
Centrum Praw Człowieka Wiasna
Human Rights House Foundation
Human Rights Watch
Międzynarodowe Partnerstwo na rzecz Praw Człowieka (IPHR)
Libereco – Partnership for Human Rights
Norweski Komitet Helsiński
Östgruppen – Szwedzka Inicjatywa na rzecz Demokracji i Praw Człowieka
Right Livelihood
Światowa Organizacja Przeciwko Torturom (OMCT) w ramach Obserwatorium na rzecz Ochrony Obrońców