Sędzia Ricardo Urbina z Sądu Okręgowego w Waszyngtonie – polecił by 17 więźniów stawiło się przed sądem 10 października o godzinie 10.00. Ujgurzy mieliby zostać zwolnieni przy asyście członków lokalnej społeczności Ujgurów, grup religijnych i agencji pomagającym uchodźcom, które zaoferowały swą pomoc przy przystosowaniu zwolnionych więźniów do życia poza Guantanamo. Sędzia Urbina wyznaczył także na 16 października termin posiedzenia, które ma rozstrzygnąć warunki zwolnienia Ujgurów i zarządził, by przedstawiciel Departamentu Stanów Zjednoczonych do Spraw Bezpieczeństwa Narodowego był obecny na rozprawie.
Spośród 500 osób zwolnionych z Guantanamo od stycznia 2002 roku, kiedy to rozpoczęto aresztowania, żaden nie został zwolniony na skutek wyroku sądu, wszyscy w wyniku decyzji administracyjnych. Poza przypadkiem Yasera Mahdi, który po tym jak odkryto że posiada obywatelstwo amerykańskie został przeniesiony z Guantanamo do więzienia wojskowego w Południowej Karolinie w kwietniu 2002 roku, żaden z więźniów Guantanamo nie znalazł się na terytorium Stanów Zjednoczonych.
Po rozprawie, Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych oświadczył, że wypełniany jest pilny wniosek mający na celu wstrzymanie wykonania wyroku sędziego Urbiny do czasu rozpatrzenia apelacji w Sądzie Apelacyjnym dla Okręgu Stołecznego. Ponadto sprawa nadal może trafić na forum Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych.
Rząd argumentuje, że Ujgurzy powinni pozostać w Guantanamo do czasu znalezienia państwa, które zechciałoby ich przyjąć na swoim terytorium – niezależnie jak długo miałoby to potrwać. Ujgurzy nie mogą wrócić do Chin, skąd pochodzą, ponieważ grozi im tam ryzyko śmierci lub poddania torturom. Rząd Stanów Zjednoczonych twierdzi, że pomimo -podjęcia wysiłków dyplomatycznych- nie udało się znaleźć żadnego państwa chcącego przyjąć więźniów. Minęły juz ponad 4 lata od czasu, gdy Sekretarz Stanu Colin Powell oświadczył, że Stany Zjednoczone nie odeślą Ujgurów do Chin i że -czyni się starania w celu znalezienia dla nich miejsca- we -wszystkich państwach kandydujących-.
W swym oświadczeniu prasowym wydanym po werdykcie sędziego Urbiny Departament Sprawiedliwości stwierdził, że mimo iż Stany zjednoczone nie będą traktować wspomnianych Ujgurów jako -wrogich bojowników- przeciw Stanom Zjednoczonym i czyni starania w celu przeniesienia ich z Zatoki Guantanamo do właściwego państwa chcącego ich przyjąć, rząd Stanów Zjednoczonych nie uważa za stosowne wypuszczenie ich z aresztu i uwolnienie na terenie Stanów Zjednoczonych.
Administracja Stanów Zjednoczonych sprzeciwia się sądowemu wyrokowi nakazującemu uwolnienie więźniów na terenie Stanów Zjednoczonych argumentując, że -przyjęcie cudzoziemców jest typowym wyrazem suwerenności zarezerwowanym wyłącznie dla organów rządowych.- Administracja domaga się, by władze nie przerywały zatrzymania tych, którzy nie są już uważani za -wrogich bojowników- w rozumieniu ustawy -o specjalnych uprawnieniach dotyczących zatrzymań w czasie wojny w usystematyzowany sposób-. Sędzia Urbina odrzucił te argumenty.
Decyzja rządu o wniesieniu apelacji jest ostatnią kartą w historii pogoni za niczym nieskrępowaną władzą wykonawczą, która charakteryzuje prowadzenie przez Stany Zjednoczone -wojny z terroryzmem- i która doprowadziła do systematycznego łamania praw człowieka, włączając w to arbitralne zatrzymania, tortury oraz nieludzkie traktowanie.
Rząd powinien zgodzić się z wyrokiem sędziego Urbiny, zaniechać wnoszenia apelacji, sprowadzić zatrzymanych Ujgurów na terytorium Stanów Zjednoczonych oraz wypracować zgodne z prawem, sprawiedliwe, bezpieczne i trwałe rozwiązania dla każdego z nich.
Większość z 17 Ujgurów została zatrzymana pod koniec 2001 roku w Pakistanie, dokąd uciekli z Afganistanu, gdy obóz ujgurskich uchodźców do którego wcześniej uciekli z Chin został zbombardowany przez amerykańskie siły wojskowe. Podejrzewa się, że zostali sprzedani Amerykanom przez Pakistańczyków w zamian za wysokie wynagrodzenie. Więźniowie trafili do obozu Guantanamo w 2002 roku.
Tłumaczyła Joanna Wojciechowska
