Amnesty International wielokrotnie wzywało egipskie władze by zaprzestały przeprowadzania procesów przed specjalnymi sądami doraźnymi, które lekceważą podstawowe gwarancje uczciwego procesu.
5 kwietnia 2008 rząd zakazał wszelkich demonstracji, uprzedzając strajk generalny planowany na 6 kwietnia jako wsparcie akcji protestacyjnej pracowników tekstylnych w mieście Mahalla, na północ od Kairu. Tysiące członków policji i służb porządkowych zostało rozmieszczonych w Mahalli, Kairze i innych miastach.
Akcja protestacyjna została odwołana po negocjacjach z wysokimi urzędnikami i pod presją rządu, jednak brutalne protesty wybuchły w Mahalli przeciwko rosnącym kosztom utrzymania. Ostatecznie trzy osoby, w tym Ahmed Ali Mabrouk, uczeń, zginęło od strzałów służby bezpieczeństwa, a dziesiątki innych zostało rannych wskutek nadmiernego użycia siły. Około 258 ludzi zostało aresztowanych w trakcie starć, a później zwolnionych bez postawienia zarzutów.
Przeciwko 49 osobom toczą się obecnie procesy. Gama zarzutów jest szeroka, obejmuje: udział w zgromadzeniu liczącym więcej niż 5 osób mającym na celu naruszenie porządku i bezpieczeństwa publicznego; celowe zniszczenie publicznego i prywatnego mienia; plądrowanie i kradzież; brutalny opór i napaść na członków policji, którzy wykonywali swoje obowiązki; oraz nielegalne posiadanie broni palnej. Jeżeli zostaną skazani będą musieli pogodzić się z karą 15 lat więzienia.
Oskarżeni są pierwszymi sądzonymi przez doraźne sądy, które powstały po wznowieniu przez egipskie władze stanu wyjątkowego w maju 2008. Doraźne sądy regularnie posługują się dowodami uzyskanymi wskutek tortur oraz złego traktowania, mającymi zapewnić wyroki skazujące, a ich procedury łamią najbardziej podstawowe prawa do uczciwego procesu. Wyroki sądów doraźnych nie podlegają apelacji i stają się ostateczne jeszcze przed zatwierdzeniem przez prezydenta.
Proces, który rozpoczął się 9 sierpnia przed (Doraźnym)Najwyższym Państwowym Sądem Bezpieczeństwa miasta Tanta, na północ od Kairu, został przełożony na prośbę adwokatów by umożliwić im zapoznanie się z aktami sprawy. Sąd zezwolił także na zlecenie badań eksperckich uszkodzeń mienia rzekomo spowodowanych przez oskarżonych oraz nakazał aresztowanie oskarżonych zwolnionych za kaucją przez prokuratora. Kiedy członkowie policji przystąpili do aresztowań, zamykali w aresztach krewnych oskarżonych, jeżeli nie zastali w domu samych oskarżonych, by zmusić poszukiwanych do oddania się w ręce policji.
Tortury i groźby wykorzystania seksualnego
49 osób, przeciwko którym trwa postępowanie zostało aresztowanych po starciach pomiędzy 13 a 18 kwietniem 2008. Po aresztowaniu byli przetrzymywani z zawiązanymi oczami nawet do dziewięciu dni. Wielu z nich mówiło, że podczas przetrzymywania w biurach śledczych Państwowego Urzędu Bezpieczeństwa w Mahalli, a później w Kairze, byli bici, torturowani za pomocą wstrząsów elektrycznych i grożono im wykorzystaniem seksualnym ich krewnych płci żeńskiej. Kiedy stanęli przed oskarżycielem publicznym 21, 22 i 23 kwietnia ich prawnicy skarżyli się na tortury i innego rodzaju złe traktowanie, jakim poddawani byli ich klienci. Nie wiadomo nic o wszczęciu niezależnego śledztwa, jako konsekwencji tych działań. Główny dowód użyty przeciwko oskarżonym to przyznanie się, wymuszone rzekomo przez tortury, do rzucania kamieniami w policjantów oraz zeznania członków służb bezpieczeństwa i urzędników administracji rządowej. Niektórzy oskarżeni oświadczyli, że w ogóle nie brali udziału w proteście, co potwierdzają świadkowie. Zeznania tych świadków zostały odrzucone przez publicznego oskarżyciela.
Wszyscy oskarżeni pozostawali w areszcie aż do 2 czerwca, kiedy oskarżyciel publiczny zarządził zwolnienie za kaucją 20 spośród nich, w tym 58-letniej kobiety. Dziewięciu spośród zwolnionych zostało natychmiast aresztowanych ponownie na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych. Wszyscy aresztowani są tymczasowo przetrzymywani w Borj al-Arab Prison, niedaleko Aleksandrii. 6 czerwca oskarżyciel publiczny przekazał ich sprawę sądowi doraźnemu miasta Tanta.
Amnesty International apeluje do władz egipskich o:
– odwołanie decyzji o przekazaniu sprawy sądowi doraźnemu oraz do powtórzenia procesu przed zwyczajnym sądem zapewniając uczciwy proces,
– zwolnienia natychmiastowo i bezwarunkowo tych uczestników procesu, o których wiadomo że nie użyli przemocy; pozostali muszą mieć zapewniony uczciwy proces zgodnie ze zobowiązaniami Egiptu względem międzynarodowych praw człowieka,
– wszczęcia pełnego, niezależnego i bezstronnego śledztwa w sprawie zabicia trzech osób w Mahalli. Śledztwo to powinno się w szczególności skupiać na okolicznościach, w jakich policja oddała śmiertelne strzały oraz gwarantować, że wszyscy funkcjonariusze i urzędnicy odpowiedzialni za nadmierne użycie siły zostaną osądzeni.
Tłumaczył Łukasz Ponikiewski